سنگ الماس چیست؟
در صنعت سنگ های قیمتی، الماس گرد (تراش خورده) به عنوان محبوب ترین شکل الماس شناخته می شود. با این حال، برخی دیگر از تراش‌های الماس – مانند تراش پرنسس، برش کوسن، یا تراش زمرد نیز از محبوبیت بالایی برخوردار هستند.
در این مطلب ضمن معرفی انواع الماس، آشنایی با تراش های آن، اطلاعات مفیدی درباره این جواهرات گرانبها کسب خواهید کرد.
الماس به عنوان یک کانی از دل معادن استخراج می شود. ماهیت این کریستالی شفاف از کربن خالص تشکیل شده و در در حال حاضر در رده نخست سخت‌ترین ماده طبیعی قرار دارد. الماس طبیعی بعد از برش و پرداخت و سطح بالای پراکندگی و انتشار نور قرن‌هاست که یک سنگ جواهر باارزش به شمار می‌رود. این سنگ در رده جواهرات قیمتی و بسیار گرانبها که به نوعی نشان از قدرت وثروت است.
بلورهای الماس طبیعی با قدمتی بالغ بر 45 میلیون سال، در اعماق زمین تحت تاثیر فشار بسیار بالای لایه های زمین و درجه حرارت زیاد از كربن خالص، بالای ۹۹ درصد تشكیل می شوند. واحد سنجش وزن الماس قیراط می باشد. تقریباً ۵۰۰۰ قیراط وزنی برابر با ۱۰۰۰ گرم است.
درباره معادن الماس
تعداد معادن فعال که استخراج الماس را بر عهده دارند محدود است. قاره آفریقا در رده غنی ترین معادن الماس در دنیا شناخته شده است و معدان فعال الماس عموما در کشورهای آنگولا، بوتساوانا، آفریقای جنوبی، زیمبابوه، تانزانیا و لسوتو واقع شده‌اند.
البته در بخش قاره آسیا معادن الماس در روسیه و هند شناخته شده هستند. کانادا و امریکا در امریکای شمالی معادنی را در حال فعالیت دارند و استرالیا نیز الماس‌هایش را از سه معدن مختلف در مکان‌های جداگانه استخراج می‌کند. پارک دولتی دهانه الماس در آرکانزاس آمریکا (Crater of Diamonds) یکی از تنها مکان‌هایی در جهان که عموم مردم می‌توانند الماس‌های واقعی را در بسترآتشفشانی جستجو کنند، دهانه الماس تجربه‌ای بی‌نظیر است که مردم را از سراسر جهان به مورفریسبورو، آرکانزاس می‌آورد.
در قدیم برخی از مردم الماس را منشاء شجاعت و دلیری می‌دانستند و همراه داشتن آن را دلیل خوشبختی می‌پنداشتند. حتی در گذشته های دور از پودر الماس به عنوان دارو استفاده می‌کردند. البته که الماس همواره به عنوان دارایی گرانبها شناخه شده بوده.
شناخت انواع الماس
الماس‌ها طبیعی و جواهراتی به طور کل در دو نوع هستند:
- الماس نو یا دست اول
- الماس بازیافتی یا دست دوم
نحوه نامگذاری الماس
هر الماس بر اساس برش یا برچسب نادر بودن نام خود را می گیرد و ارزش گزاری می شود. بطور مثال الماس آبی، آبی اوپنهایمر، ماه آبی ژوزفین یا رویای کولینان از نمونه های شناخته شده الماس در جهان هستند. متأسفانه، برچسب زدن الماس های کمیاب روندی طولانی است. الماس ها طبیعی قبل از تراش و بعد از ارزیابی های دقیق کارشناسی و آزمایشگاهی رده بندی و نام گذاری می شوند. بنابراین، در این مقاله، ما به فهرست کردن انواع تراش های الماس بسنده می کنیم.
رایج‌ترین انواع برش سنگ الماس
محبوب ترین تراش های الماس در صنعت سنگ های قیمتی عبارتند از:
- برش پرنسس
- برش کوسنی یا کاشن
- برش بیضی
- برش گلابی
- برش گرد یا برلیان
- برش مثلثی
- برش مارکیز
- برش رادیانت یا درخشان
- برش قلبی
- برش آشر الماس
- برش زمرد
انواع برش الماس نیز همانند رنگ، شفافیت و وزن قیراط این سنگ، یکی از معیارهای تعیین کیفیت الماس است و شکل ظاهری و نهایی این جواهرات را می‌سازد. کلمه Cut به معنای برش در زبان انگلیسی است که به نوع برش سنگ مربوط می‌شود. همان‌طور که می‌دانید معیارهای رنگ، شفافیت و وزن (قیراط) جزو حالت‌های طبیعی و ذات خود الماس هستند. اما این برش سنگ الماس است که در اختیار انسان قرار دارد تا کیفیت الماس را مشخص کند.
به عبارت دیگر، سنگی که خوب تراش نخورده باشد از ارزش یک الماس گرانبها می‌کاهد و به اصطلاح آن را از سکه می‌اندازد.
الماس به چندین شکل متفاوت برش می‌خورد که شامل برش‌های گرد، پرنسس، زمرد، آشر، مارکیز، رادیانت یا درخشان، بیضی، گلابی، قلبی و کوسنی یا کاشن هستند. برش مدور متداول برش برلیان یا برلیانت (brilliant) است که ۷۵ درصد از الماس‌هایی که امروزه در بازار به فروش می‌رسند را در بر می‌گیرد. یک الماس گرد از نظر برش، رنگ و وضوح جزو متعادل‌ترین سنگ‌های جواهر است و بیشترین تنوع را در اختیار جواهرسازان می‌گذارد. ناگفته نماند که برش گرد الماس از برش‌هایی به شمار می‌رود که به نظر مشتریان بسیار خواستنی و جذاب است.
فارغ از برش‌های گرد، محبوب‌ترین برشی که گرد نیست، برش پرنسس است که نسبتا جدید بوده و تقریبا شکل مربع با گوشه‌های زاویه‌دار دارد. برش پرنسس الماس برای حلقه‌های نامزدی شیفتگان زیادی دارد.
کیفیت و ارزیابی
کارشناسان با بررسی کیفیت الماس ها را دسته بندی کنید. برای این منظور، GIA یا موسسه گوهرشناسی آمریکا، مقیاس درجه بندی الماس را مبتنی بر 4Cs را توسعه داده است. این الماس‌ها را بر اساس کیفیت رنگ، قیراط، شفافیت و برش آنها تقسیم می کند.
این عنوان بصورت بین المللی در شناسنامه آن درج می شود. هر کدام از این حروف C سرواژه یک کلمه است:
- Cut به معنای برش
- Color به معنای رنگ
- Clarity برای شفافیت
- Carat به معنای قیراط
در کنار اندازه‌گیری کیفیت مبتنی بر 4Cs، یک الماس می‌تواند طبقه‌بندی ویژه نوع IIa را دریافت کند. این گروه کوچکی از انواع الماس است که در ساختار کریستالی خود اتم نیتروژن وجود ندارد یا بسیار کم است. در نتیجه، به با ارزش ترین و خالص ترین نوع الماس تبدیل می شود.
که در مجموع بصورت 4Cs نمایش داده می شود.
پرطرفدار ترین رنگ الماس
محبوب ترین رنگ های الماس عبارتند از:
- زرد
- آبی
- قرمز
- صورتی
- نارنجی
- سبز
- سیاه
- بنفش
- سبز زیتونی
- قهوه ای
- خاکستری
توجه داشته باشید که الماس‌های رنگی بر اساس رنگ، میزان شفافیت، برش و قیراط درجه بندی می شوند. همچنین در بازارهای بین المللی الماس‌های رنگی، یک رنگ ارزش بیشتری نسبت به الماس‌های ترکیبی (طیف چند رنگ) دارند.
معروف ترین الماس‌های دنیا
امید آبی:
وزن 45.52 قیراط، سنگ آبی تیره و فولاد مانندی از هند، الماسی که در نهایت Hope نام گرفت از هر الماس دیگری بدنامتر است. که توسط یک تاجر فرانسوی خریداری شد و در سال 1668 آن را به پادشاه لوئی چهاردهم فروخت. پادشاه ‘الماس آبی تاج’ یا ‘آبی فرانسوی’ را در مراسم تشریفاتی می پوشید. در طول انقلاب فرانسه در سال 1792، زمانی که لویی شانزدهم و ماری آنتوانت تلاش کردند از فرانسه فرار کنند، آبی فرانسوی به سرقت رفت.
کوه نور (کوه نور)
وزن فعلی: 105.60 قیراط وزن اصلی: 186 قیراط، این الماس با تراش بیضی شکل که از طریق افسانه ها به قبل از زمان مسیح برمی گردد، مشهورترین الماس در بین الماس‌ها است. گفته شده است که هر که صاحب کوه نور بود بر جهان حکومت می کرد.
اولین بار در سال 1304 به عنوان الماس متعلق به راجه مالوا گزارش شد. پس از جنگ های دهه 1500، سرانجام به دست سلطان بابر افتاد و تا 200 سال بعد، الماس 186 قیراطی یکی از جواهرات گرانبهای امپراتوران مغول بود. اعتقاد بر این بود که زمانی به عنوان یکی از چشمان طاووس در تاج و تخت معروف طاووس شاه جهان، که در اوایل دهه 1650 سلطنت می کرد، قرار گرفته است. در سال 1739، نادرشاه، که ایران را به یک قدرت بزرگ تبدیل کرد، به دهلی حمله کرد. او کوه نور را همراه با تخت مجلل طاووس از امپراتور مغلوب هند (محمد شاه) به ایران بازگرداند. در حال حاضر، در برج لندن به همراه جواهرات سلطنتی بریتانیا به نمایش گذاشته شده است.
الماس کولینان (درخت)
الماس کولینان به وزن 3106 قیراط، بزرگترین الماس با کیفیت جواهر کشف شده در تاریخ 26 ژانویه 1905 در معدن برتر آفریقای جنوبی کشف شد. وزن اولیه الماس کولینان 3106 قیراط و وزن آن حدود 1/3 پوند بود. به دلیل رنگ نفیس و خلوص استثنایی آن قابل توجه بود. به همان اندازه جالب، این سنگ از یک طرف دارای صورت شکافی صاف و شگفت‌آوری بود که بسیاری از کارشناسان را به این باور رساند که این سنگ بزرگ تنها تکه‌ای از الماس بزرگ‌تر است که در فرآیند هوازدگی شکسته شده است.
