محمدولی: روان‌سازی در صنعت طلا و جواهر کند پیش می‌رود
موسسات مالی بنگاه‌داری را جایگزین بانک‌داری نمودند
«صنعت طلا و جواهر برگرفته از تاریخ و فرهنگ ایران است به‌طوری که اولین سکه طلا برای اولین بار در ایران و پادشاهی هخامنشیان ضرب شده است» این جملات عبادلله محمدولی از فعالان پیشکسوت اتحادیه طلا و جواهر است. صنعت طلا و جواهر در دهه‌های قبل گردشگران زیادی را به ایران جذب می‌نمود اما چرا امروزه این صنعت از رونق افتاده و در بازارهای جهانی توانی برای سخن گفتن ندارد. در این پرسش و پاسخ دبیر اتحادیه طلا و جواهر تهران عوامل مختلفی را بازگو می‌کند.
از تاریخچه صنعت طلا و جواهر در ایران برایمان بگویید.
صنعت طلا و جواهر جزو معدود صنایعی است که قدمت و تاریخ آن مربوط به ایران است. اگر بخواهیم به تاریخ برگردیم و بر اساس مستندات سخن بگویم اولین دست‌ساخته‌های بشری بر روی کره زمین در ایران بوده است و به نوعی می‌توان گفت در دنیا ساخت صنایع فلزی بومی متعلق به ایران است. شاید بتوان گفت که اولین سکه در دنیا به‌نام داریک ضرب شده مربوط به در دوران هخامنشیان در ایران است ما یک صنعت تاریخ‌دار و معتبر هستم که سالیان سال دست به دست چرخیده تا امروزه به دستان ما رسیده است آن‌طور که بنده به خاطر می‌آروم در دهه ۵۰ و ۶۰ ساخت مصنوعات فلزی جایگاه و بسترهای خوبی را در کشور داشت و به خاطر داشتن جاذبه‌های مناسب به آن توجه می‌شد. تاریخی و قدیمی بودن این صنعت یک نوع انگیزه ایجاد کرده بود تا موزه جواهرات ایران به عنوان بهترین موزه در دنیا شناخته شود. این مزایا موجب می‌شد گردشگر زیادی به کشور ما وارد شود چرا که ساخت مصنوعات ما از نظر طراحی و مدل فرهنگ و تاریخی را با خود همراه داشت که گردشگران را به بازار ایران جذب می‌نمود و این نقطه قوتی در زمینه اقتصاد بود که برای کشور ارزآوری داشت.
با توجه به این‌که طراحی و مدل‌ها در صنعت طلا و جواهر برگرفته از فرهنگ و تاریخ ما بوده است، در دهه‌های قبل بازار داخلی و صادرات صنعت طلا و جواهر چگونه بود؟
یادم نمی‌رود در در دهه ۵۰ و ۶۰ در صنعت طلا و جواهر بازار ساخت مصنوعات و بازار صادرات خیلی خوبی داشتیم و به جزو کارهای ایتالیایی به ندرت کارهای خارجی در کشور وجود داشت و تولیدات داخل، بازار را پوشش می‌داد ولی متأسفانه رفته رفته در دهه ۷۰، ۸۰ و ۹۰ یا بازار و صنعت طلا را به خوبی نشناختیم و از مزیت‌های آن بی‌اطلاع شدیم یا در ساخت مصنوعات طلا بیش از حد کوتاهی کردیم. در اولین قدم باید به یاد داشته باشیم زمانی که از یک صنعت اسم می‌بریم به داده‌های آن نگاه می‌کنیم که چقدر در اشتغال کشور می‌تواند تاثیرگذار باشد؟ آیا می‌تواند ارز آوری داشته باشد؟ وقتی به صورت کارشناسی نگاه می‌کنیم در می‌یابیم در گردش بازار ما خیلی از مردم خرید طلا و زیورآلات را ضروری می‌دانند این مهم است چرا که صنعت طلا و جواهر را به یک بازار بزرگ تقاضا تبدیل می‌کند زیرا در طول سال مردم ما برای مناست‌های مختلف از جمله تولد فرزند و ازدواج طلا خریداری می‌کنند. گردش اقتصادی بالا در صنعت طلا و جواهر رقم می‌خورد که می‌تواند در اشتغال کشور ما به عنوان یک فاکتور مهم تأثیر‌گذار است. به گذشته که برمی‌گردیم بسیاری از کشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهای هم‌جوار ما در شرق و غرب هر چقدر هم در ساخت طلا و جواهر توانمند بودند، به دلیل نداشتن مدل و کپی‌برداری از تاریخ و قدمت ایران دنبال این بودند که کارهای ما را خریداری کنند که حجم زیادی از صادرات و تعداد بالای اشتغال را به خود اختصاص داده بود.
به عنوان فردی که تجربه زیادی در صنعت طلا و جواهر دارید، این صنعت چگونه می‌تواند در اقتصاد کشور موثر باشد؟
نزدیک ۵۲ سال در این صنف فعالیت می‌کنم می‌دانم که چقدر صنعت طلا و جواهر و این صنف در اقتصاد کشور ما می‌تواند تأثیر گذار باشد. با توجه به صنایع مهمی که در کشور وجود دارد و صنعت طلا و جواهر از جمله آن‌ها است اگر مسئولیتی داشتم و تصمیمات بنده می‌توانست مفید باشد حتما صنعت طلا و جواهر را پبگیری می‌نمودم تا شاهد آورده باشیم، اما مدت‌ها است که این صنعت مورد بی‌‌مهری قرار گرفته و بخشی از آن مربوط به خود ما که فعالین این صنف هستیم برمی‌گردد چرا که کار ساختارسازی و علمی انجام نمی‌دهیم پایه‌ها خیلی ضعیف است در بخش‌های جانبی که می‌توانند کمک کند به صورت سنتی کار می‌کنند ما در این زمینه می‌توانیم حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشیم. فعالین، اتحادیه‌های صنفی و تشکل های صنفی کشور ما در این زمینه نسبت به تلاش‌های موجود باید بیشتر به عمق ورود پیدا کنند. در تولید محتواها، واحد تحقیق و توسعه خیلی ضعیف هستیم. کارهای پژوهشی در این زمینه صورت نگرفته، با قوانین و مباحثی که حول محور فعالیت ما است کاملا غریبه بوده و در زمان مناسب به مرکز پژوهش های مجلس ورود پیدا نمی‌کنیم و نظرات کارشناسی خود را مطرح نمی کنیم در آن‌جایی که باید ورود پیدا کرده و مسائل و نقطه‌نظرات کارشناسی خود را در صنعت طلا و جواهر به دستگاه‌های ذیربط اعلام کنیم حضور ما خیلی کم‌رنگ بوده است و کار باید بیشتر انجام شود. صنعت طلا و جواهر باید دارای یک واحد تحقیق و پژوهش و اتاق فکر بودشود که اهمیت موضوع را بالا ببرد. متآسفانه ضعیف و ضعیف‌تر عمل کردیم و بخشی از این مشکلات و مسائل که صنف طلا و جواهر با آن مواجه هستند به خود ما بر می‌گردد. منکر زحمات افراد در اتحادیه و تشکل‌ها نیستیم اما آیا این زحمات کفایت نمی‌کند.
امروزه هر صنعتی با معایب و مشکلاتی زیادی دست و پنجه نرم می‌کند، زنگ خطر صنعت طلا و جواهر و مشکلات پیش‌روی آن از نظر شما چیست؟
به اعتقاد بنده نتوانستیم آن‌طور که باید و شاید برند طلا و جواهر را در کشور به مسئولین معرفی نماییم. اولین گام برای این‌که بتوانیم تولید محصول خوبی داشته باشیم تهیه شمس است و می‌بایست از طریق مراکز مختلف از جمله موسسات مالی به دست ما برسد تا آن را به طلای مورد نیاز تبدیل کنیم اما از طریق بازار سنتی و طلای آب شده که اولین زنگ خطر برای تولید کننده به عنوان هزینه‌های سربار تولید کننده محسوب می‌شود که از معایب صنف ما است. متأسفانه نگاه دستگاه‌های متولی به روز نشده و باید نشست و ارتباط‌های مختلف داشته باشیم تا این مسائل را روان‌سازی کنیم تا تولید کننده به عرصه صادرات ورود پیدا کند در بخش صادرات که بخواهیم ورود پیدا کنیم، من تولید کننده می‌خواهم تولیدات خود را صادر کنم آیا می‌شود هم کارگاه خود را مدیریت کنم و هم صادرات داشته باشم و با تلاش در بازار کشورهای مجاور ارز را برگردانم این‌ها بر می‌گردد به این‌که ما از لحاط ساختاری ضعیف هستیم. روان‌سازی در رابطه با صنایع و صنف و طلا خیلی کند پیش می‌رود و باید تولیدکنندگان کمک کنند تا کار خوب و با کیفیت مطابق سلیقه بازار و مشتریان تولید کرده و به بازار عرضه نماییم و آن را از تولیداتی که به عنوان رقبای خارجی و قاچاق وارد کشور می‌شود، پاک کنیم. این کار شدنی نیست مگر این‌که کیفیت تولیدات خود را افزایش دهیم.
موسسات مالی این صنعت را پوشش می‌دهند؟
در همه دنیا موسسات مالی به عنوان دستگاه‌های پشتیبان و یگان تدارکات چی جبهه اقتصادی ورود پیدا می‌کنند و به هر میزان که صنایع نیاز به سرمایه در گردش داشته باشد ایستادند و کمک می‌کنند و اجازه نمی‌دهند چرخه تولید کند یا تعطیل شود و خود را موظف می‌دانند که به صنایع خود به‌ویژه صنعت طلا و جواهر کمک کنند و اجازه دهند به حرکت خود ادامه دهد چون از این طریق صنایع مختلف وارد کشور می‌شود و مزایای زیادی دارد از جمله این‌که شاهد بیکاری در جامعه نخواهیم بود. در کشور ما عدم پوشش این صنف توسط موسسات مالی از دیگر معایب چرخه کشور در صنف طلا و جواهر شمرده می‌شود.اما نگاه موسسات مالی یک نگاه اقتصادی است و بنگاه‌داری را به جای بانک‌داری جایگزین نموده‌اند. حافظ پول مردم و پشتیبان صنایع نیستند و در چرخه بنگاه اقتصادی قرار می‌گیرند و به نوعی رقیب صنایع هستند. در کنار رایزنی‌های هیات‌های اقتصادی که از اتاق‌های ما در کنار دولت‌مردان در قالب هیات‌ها به دیگر کشورها اعزام می‌شوند حتما باید از اتاق‌های بازرگانی، صنایع و تعاون حضور داشته باشند و در این گام‌های سیاسی بازاریابی کنند اگر این حرکت‌ها را تقویت کنیم می‌توانند برای صنایع مفید باشد.
از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های کشور برای رشد این صنعت استفاده می‌شود؟ نگاه کشورهای دیگر به این صنعت چگونه است؟
امروزه در تمام کشورها دنیا حتی از زباله های خود تولید محصول دارند و به کشورهای مختلف صادر می‌کنند. در دنیای پیشرفته چیزی را ندیدم که بگویند زائد است و بیرون بریزند. اراده دستگاه‌های متولی باید بر این پایه باشد که از تمام پتانسیل و مزیت‌های کشور استفاده کند. بیست درصد از منابع طبیعی دنیا در کشو ما وجود دارد درحالی که یک درصد جمعیت جهان را شامل می‌شویم. چرا از داشته‌های خود استفاده نمی‌کنیم هیچ زمان نباید بگوییم که کشور فقیری هستیم و اقتصاد خانواده ما ضعیف است. یک جای کار ایراد دارد و به قول معروف می‌لنگد و باید این ایراد را پیدا کنیم دولت باید تمام هم و غم خود را این بداند که از خام فروشی جلوگیری کند. کاش یک روز این دریچه‌های نفت بسته می‌شد و ما دیگر نگاهمان به نفت دوخته نشود و از ظرفیت‌های دیگر، منابع و معادن کشور و نیروی انسانی خلاق استفاده می‌کردیم. این ظرفیت‌ها تمام نشدنی است و باید به محصول تبدیل کرده و ده‌ها برابر ایجاد ارزش افزوده صادر کرده و پول آن را برگردانیم با این دیدگاه آیا دیگر می‌توانند ما را تحریم کنند؟ اگر نگاه مردم جامعه و متولیان امور واردات محور باشد و محصولات آن ها را وارد کنیم نگاه عمقی نداشته باشیم و دنبال تولید محصول نباشیم قطعا موفق نخواهیم بود. اگر ما از ۲۰ درصد منابع استفاده کنیم دنیا را وابسته خود نماییم کسی دیگر اجازه نزدیک شدن به کشور ما را به خود نمی‌دهد. کشورهایی مانند کره جنوبی ، ژاپن ، چین و آلمان در عمق کشورهای دیگر نفوذ کردند و محصولات خود را به آن‌ها می‌فروشند. در واقع نگاه تولید از داخل و صادرات محور باید داشته باشیم صنایع، نیروی کار و امید به رونق صنایع هر کشوری مانند یک قلب تپنده است که همیشه می‌تپد و کار خود را انجام می‌دهد اگر با این رویکرد به عمق خود نفود کرده و از منابع معدنی کشور استفاده کنیم، مطمئنا می‌توانیم مانند گذشته در این زمینه حرف برای گفتن داشته باشیم. صنعت طلا و جواهر صنعتی است که به راحتی می تواند در طول سال بخش مهمی از دغدغه های دولت‌مردان در زمینه ارزآوری و اشتغال را برطرف نماید اگر در رونق صنایع کشور الخصوص صنعت طلا و جواهر اراده و همت نمایند بخش چندهزار نفری و چند میلیاردی در بخش اقتصاد را این صنعت می‌تواند به خود اختصاص دهد و کمک های فراوانی را در بخش درآمدهای عمومی برای هزینه‌های جاری کشور تامین کند.
نقش بانوان به عنوان زمام‌دار زیورآلات در این صنعت از گذشته تا الان را چگونه توصیف می‌کنید؟
یک زمانی ما در بازار تولید محور عمل می‌کردیم و در کارگاه‌های تولیدی ما تولید می‌کردیم و می‌گفتیم بازار باید بخرد، در حالی که بازار نیاز خود را اعلام می‌کند. متأسفانه بر اساس سلیقه بازار کار نمی‌کردیم اما در دو ده اخیر بانوان به بخش طراحی این صنعت ورود پیدا کردند نگاه بازار را نسبت به تولیدات ما تغییر دادند. امروز در جامعه ما بیشتر سفارش‌ها توسط خانم ها صورت می‌گیرد. با توجه به که فروشنده ها به عرصه طراحی نیز وارد شدند پیشرفت هایی خوبی داشتیم و نقش بانوان بسیار مهم است و شاید نقش بالاتری را نسبت به آقایان در طراحی، تولید و فروش محصولات ما دارند چرا که متقاضیان این صنعت بیشتر خانم‌ها هستند که ورود یافتند وآموزشگاه های زیادی برای این افراد بوجود آمد و در دانشکده‌های فنی تحصیل نمودند و از طریق این‌ها وارد بازارطراحی و کارگاه‌های صنعت طلا و جواهر شده اند و ایفای نقش می‌نمایند.
در کلام آخر آیا در بازارهای جهانی می‌توانیم حرفی برای گفتن داشته باشیم؟
تقریبا در سه دهه گذشته نسبت به صنف طلا با توجه به این که بالای ۶۰ درصد نقش فعالین این صنعت ضعیف عمل کرده، حاکمیت و دولت مردان توجهی به صنعت طلا و جواهر نداشتند متأسفانه بازارها را از دست دادیم و در حال حاضر که با شما مصاحبه می‌کنم فکر نمی‌کنم بازاری وجود داشته باشد که بگویم به این بازار محصول صادر می‌کنیم اما این دلیل نمی شود که ما نمی‌توانیم دوباره به این بازارها ورود کنیم. ورود مجدد به بازارهای دیگر تولید هزینه می‌کند ما فرصت ها را از خودمان گرفتیم و اگر بخواهیم دوباره برگردیم پرهزینه خواهد بود. جامعه، صنف طلا و جواهر و مسئولین باید اراده قوی داشته باشند و به معنی کلمه حمایت و عملیاتی کنیم. ما به دنبال دریافت وام و کمک مالی نیستیم صنف ما پرپشتیبانه است و می‌تواند خود را مدیریت کند، قوانین و مقررات و آیین نامه و دستورالعمل‌های مختلف اگر کنار صنف قرار گیرد می‌تواند ما را حمایت کند. به پشتیبانی و حمایت دولت برای روان سازی صنعت طلا و جواهر نیازمندیم. دولت به صنایع مختلف باید توجه نماید تا صنعت هفت هزار ساله ما مجددا بتواند در بازار داخلی و بین‌المللی جایگاه خود را پیدا کند.
